Afval, poep en toiletten

Mensen die niet goed tegen indringende stank kunnen, kunnen dit verhaal beter maar overslaan. Mocht ik in een eerdere story India hebben geroemd als een heerlijk land (dat het ook is), het land heeft ook een schaduwzijde; het afval én de toiletten, of beter de ontbrekende toiletten.
In dorpen en steden liggen bergen afval te rotten en te stinken. Overal langs de kilometerlange wegen ligt afval. Maar ook in de dorpskernen langs de vele eettentjes ligt rotzooi te stinken. Hier en daar zie je een arme sloeber van de laagste kaste moeizaam plastic flessen verzamelen die hij ’s avonds inlevert voor enkele roepies. Sommige mensen rapen karton op in de chaos. Je zou kunnen zeggen het begin van recycling, maar deze beetjes zetten geen zoden aan de dijk. Tijdens de vijftien uur lange treinreis van Cochi (aan de oostkust) naar Chennai (aan de westkust) krijgen we koffie aangeboden in milieu vriendelijke recycling bekertjes. Dat klinkt goed. Maar wie een blik werpt naar buiten ziet dat de rails bezaaid ligt met duizenden door het raam gegooide bekertjes! In de trein is geen afvalbak te vinden. En als ik ons afval, op z’n Hollands verzameld in een papieren zak, op een van de vele perrons wil deponeren is er geen vuilnisbak te bekennen. Wat moet je dan?
De enige die welvaren met de berg afval langs Godswege zijn de heilige koeien. Overal staan de beesten met hun neus te wroeten in het afval op zoek naar wat eetbaars. Als ze aan de ene kant klaar zijn steken ze tergend langzaam de drukke achtbaanswegen over, het verkeer ernstig hinderend, om aan de andere kant te komen. Er zijn uiteraard plekken in de stad Chennai waar geen afval ligt, waar medewerkers van hotels of de gemeente de boel schoonhouden. Maar wie met een TukTuk door de stad toert ontkomt er niet aan om de afvalbergen te zien en te ruiken. En dat in combinatie met de enorme hoeveelheid uitlaatgassen. Geen wonder dat sommige Indiërs een beschermkapje voor de mond houden als ze deelnemen aan het verkeer.
Vandaag reden we met zo’n driewielige overdekte bromfiets door de achterbuurten van Chennai. De troep en stank zijn er ondraaglijk. Toch zie je er kinderen spelen, moeders de was doen, de kokosnoot verkoper zijn vruchten aan de man brengen en de eigenaar van de lokale koffiebar de Indiase melkkoffie klaarmaken en verkopen.
Vanwege de aanstaande gouvernementsverkiezingen staan honderden immens grote campagneborden langs de wegen, vaak pal boven een berg afval. Daarop grote afbeeldingen van politici die hun land en het volk willen helpen en van alles beloven. Over het opruimen van afval rept geen politici. En de chauffeurs van taxi’s en TukTuks die wij erom vragen kijken ons lachend aan en halen hun schouders op. Ze geven gas en ontwijken de vraag. De politici moesten maar eens een kijkje nemen binnen de muren van het project van Steven Vidyaakar. Hij en zijn medewerkers leveren het bewijs dat het ook proper kan zijn in India.
Tenslotte de toiletten in India. Het is niet zo goed gesteld met de hygiëne en toiletten in dit prachtige land. Elk de dag wordt ongeveer 900 miljoen liter urine en 135 miljoen kilo poep geproduceerd. Het grootste deel daarvan wordt niet verwerkt of niet goed verwerkt. Naar schatting doen 600 miljoen mensen hun behoefte gewoon ergens in de openlucht. Slechts 35 procent van de stadsbewoners heeft aansluiting op een riolering. Elke dag sterven nog kinderen aan diarree veroorzaakt door gebrek aan hygiëne. Tijdens onze ritjes in de TukTuk is het ons opgevallen dat de rivieren door de stad Chennai eruit zien als pikzwarte stromen die ongelooflijk stinken. Een open riool. En op de oevers wonen mensen in armzalige hutjes.
Veelmensen die geen wc hebben doen hun behoefte ’s nachts in een emmer. Deze potten worden in sommige steden nog elke morgen opgehaald door de zogenaamde onaanraakbare kaste van de poepruimers. Deze mensen staan aan de onderkan van de maatschappij. In de jaren zeventig werd een organisatie opgericht , de Sulabn Internationaal Social Service Organisation, om de poepruimers te ontlasten. In het hele land werden in totaal zo’n 650.000 openbare bad- en toiletcomplexen neergezet. Daarvan maken dagelijks zo’n 10 miljoen mensen gebruik. De mensen achter deze organisatie zijn echte toiletgoeroes die de levens van Indiaans poepenruimers verbeteren en India schoner en hygiënischer willen maken. Er zijn vooruitgangen. In de Hindoe pelgrimplaats Shirdi, in de buurt van Bombay, zijn vijfhonderd openbare toiletten. Het hele complex draait op biogas afkomstig van de uitwerpselen. Je kunt van de urine en poep dus ook ´geld´maken als je het handig aanpakt. En je gelooft het of niet in New Delhi ligt in een van de buitenwijken een heus toilettenmuseum. En als aardigheidje heeft een Nederlandse toeriste aan dit museum een plastuit geschonken. Daar zullen ze in India blij mee zijn!
De westerling die zo nodig moet, en dat is een dagelijks ritueel, heeft grote moeite om daarvoor een geschikte plek te vinden. In hotels en in de betere wijken en wooncomplexen zijn de toiletten over het algemeen schoon. Maar vaak maak je een wc-deurtje open en geloof je je ogen niet hoe smerig het toilet is. En die indringende stank!, En dan moet je, zeker bij hoge nood, even door de zure appel heen bijten.