Kleur, reuk, armoede, trots en cultuur

Onze eerste wandeling in India, in het dorpje Thiruverkadu (een van de grotere dorpen rond de miljoenenstad stad Chennai –het vroegere Madras) begint heftig. Ik ben op weg met Bart Veldpaus uit Venray van de Stichting Ontwikkelingshulp Derde Wereldlanden en mijn zoon Marijn, die voor L1 TV een documentaire maakt over het werk van Bart en zijn stichting in Chennai. Voordat we de projecten bezoeken maken we een wandeling naar het centrum van het dorp. We zijn goed en wel aan het lopen als we de eerste kinderstemmetjes bedelend horen roepen om eten en geld. Rechts van de geasfalteerde weg op een verlaagd stuk land woont een hele groep kastelozen. Mensen die zich in India onderaan de maatschappelijke ladder bevinden. Ze wonen onder zeil en plastic, een enkeling heeft een smerige kleine tent tot zijn beschikking. Je gelooft je ogen niet dat daar families wonen. Al snel worden we omringd door zeer jonge moedertjes met baby-tjes op hun armen en veel, heel veel eten vragende kinderen. De ook wel Dalit genoemde vrouwen kennen Bart van eerdere bezoeken. Bart vertelt dat hij met zijn vrouw Marijke tijdens het voorlaatste bezoek het tentenkampje bezochten toen een van de moedertjes net een baby had gebaard. Ongelooflijk, een kind ter wereld brengen langs de dorpsstraat onder een zeil. “Hier is het moedertje met de baby”, zegt Bart terwijl hij naar een jonge magere vrouw wijst. Hoewel het geven van geld aan bedelaars geen enkel soelaas biedt is de verleiding te groot om het niet te doen met als gevolg dat we lange tijd een hele groep kinderen en volwassenen achter ons hebben.
Terwijl oude vrachtwagens, bromfietsen en de typische gele gemotoriseerde Riskja’s zich door de mensenmenigte proberen te wringen lopen er ook koeien op straat. Heilige koeien! Wat ook opvalt is de enorme troep langs de wegen en op open plekken in het dorp. Een ongelooflijke troep die ook nog een versvchrikkelijk stinkt. Links en recht van de weg is een aaneenschakeling van houten kraampjes waarop mannen en vrouwen, gekleed in traditionele kleren, hun spullen en snuisterijen aan de man proberen te brengen. In de verte staat een grote prachtige tempel die omzoomd is met duizenden kleurrijke goden beelden. Des te dichter we de tempel naderen des te meer bloemen kraampjes en verkooppunten van religieuzen snuisterijen. Net als in Lourdes of welk andere katholieke bedevaartplaats, al gaat het hier om het hindoeïsme. In een lokaal restaurantje nemen we plaats voor een glas fris. Dorpelingen, waaronder veel vrouwen gekleed in prachtige kleurrijke sarres, nemen er ook plaats. Op bananenblad wordt rijst geserveerd. Obers komen geregeld rond met een emmertje bijzondere ingrediënten die naast de rijst worden gelegd. De mensen roeren rijst en ingrediënten met de rechterhand door elkaar en nemen vervolgens een bolletje rijst tussen de vingers om het naar binnen te werken. Bart trakteert ons op een soort kleine pannenkoek, parotti’s. Als de koeken op het bananenblad liggen krijgen ook wij de lokale ingrediënten erbij. En ja hoor, met de vingers van de rechterhand proberen we een stuk van de koek te trekken om deze te deppen in de sausjes en vervolgens te verorberen. Heerlijk spul dat naar meer smaakt. 106 rupees oftewel 2.12 euro voor zes koeken en acht flessen oranje en cola.
Korte tijd later zitten we op een matje in de woning van een van de bekenden van Bart, ze noemen hem Tata, oude wijze man. Hij werkte vroeger als bewaker voor het project en doet nu hetzelfde bij de tempel. Een arme man, zegt Bart. De oude kleine wijze man is 62 jaar. De hele familie lacht en schudt met hun hoofden al ze horen dat ik 61 ben! Terwijl we kennismaken met hun muzikale dochter en zoon rent de kleine man naar een winkeltje. Hij komt terug met flesjes orange en koekjes. Als hij uitdeelt snelt de vrouw des huizes naar de keuken om ook nog iets warms te maken voor de Hollandse gasten. De gastvrijheid is ongelooflijk groot. We kunnen het warme gerecht tegenhouden, omdat we bij het project worden verwacht voor de officiële ontvangst. Tata wandelt nog een stuk met ons mee, hand in hand met Bart en mij.
Marijn is met de camera al op de binnenplaats van het grote project van de organisatie Udavum Karangal (Helpende Handen) van Steven Vidyaakar, ook wel Pappa genoemd en vaak wordt gezien al de mannelijke verpersoonlijking van Moeder Teresa. Een man van vijfenvijftig jaren die zijn leven ten dienst heeft gesteld aan de arme en kansloze medemens in Chennai. Nadat hij vijfentwintig jaar geleden in zijn stad een baby uit een rioolbuis haalde is hij doorgegaan met de opvang van vondelingen, weeskinderen, verschoppelingen, lichamelijk en geestelijk gehandicapten en oude stervende mensen. Duizenden mensen heeft hij de afgelopen jaren warmte en liefde gegeven en velen de mogelijkheid gegeven om te gaan studeren.
Bart Veldpaus opent de ijzeren poort van het grote project. Daarachter staan Pappa klaar, samen met dames van het project en tientallen kinderen om de Venrayse ontwikkelingswerker te ontvangen. Pappa hangt Bart een prachtige traditionele bloemenkrans om zijn hals waarna enkele dames met een dienblad en brandende kaarsjes naderen. Een van de dames wrijft haar duim in een rode vloeistof dat op het blad ligt en maakt vervolgens een teken op het voorhoofd van de Venraynaar. Als dank voor deze ontvangst deelt Bart snoepjes uit aan de kinderen. Het ontvangstritueel wordt herhaald bij Marijn en mij.
Na een uitgebreide rondleiding op het project nemen we ’s avonds deel aan een traditioneel Hindoe ritueel, de Puja. Dat vindt vanavond plaats bij de tempel bij het jongenshuis omdat het volle maan is. Terwijl een man in witte pij de bel luidt in de tempel naderen blootsvoets meer dan tweehonderd kinderen en volwassenen van de projecten. Zittend nemen ze zwijgend plaats op de grond voor de tempel. De jonge pujaris (priester) zingt en prevelt vanuit de ruimte in de tempel. Zingend trekt hij rond de tempel en herhaalt dat later nog eens met brandende kaarsen in zijn hand. Het ritueel duurt een half uur. Daarna krijgen alle bezoekers een bananenblad mee met daarin rijst en groenten. Pappa deelt van een witte poeder met zijn duim tekens uit op de voorhoofden van iedereen. Ook Bart, Marijn en ik ondergaan dit ritueel.
Op weg naar ons logeerhuis stoppen we even bij een kruidenier vlak bij het tentenkamp van de kanslozen. Als vliegen op honing komen van alle kanten kinderen en moeders met baby’s op ons af. Ze bedelen om eten! Het zijn dezelfde gezichtjes en oogjes als vanochtend. Ze blijven aandringen totdat de eigenaar van het winkeltje flink schreeuwt en ze wegstuurt. Ze trekken zich terug naar hun tentenkamp. Wij lopen naar ons adres om daar wat te eten en bij te komen van een lange dag, waar we kennismaakten met de geuren, kleuren en de blijheid van het Indiaanse volk, van mensen die zich geweldig inzetten voor de medemens maar ook met mensen die in extreme armoede dagelijks moeten zien te overleven.