Kalundu View knokt voor school en water

Kalundu View Community School
Kafue (Zambia)

Een impressie

De wind blaast het fijne rode zand, soms in orkaanachtige vormen, door het dorpje. Bladeren suizen door de lucht. Het is zomer en warm in Kalundu View. Achterdertig graden in de schaduw. Alles is dor en grauw van de hitte. In de regentijd ziet het er allemaal groen en fris uit, zeggen de bwoners. Maar vandaag oogt het troosteloos. De Kalundu Viewers weten niet anders.
Het dorpje Kalundu View ligt ingesloten aan de voet van een heuvel door de spoorlijn en geasfalteerde hoofdweg van Lusaka naar Livingstone. Door het dorpje loopt een onverharde hobbelige weg waaraan links en rechts tientallen stenen en rieten hutten staan. Sommige hutten hebben daken van golfplaten die op hun plaats blijven liggen door de zware stenen die erop liggen. Hier en daar is een begin gemaakt met de bouw van een nieuwe hut.
Aan de rand van het dorp langs de hoofdweg maakt een tiental locale kunstenaars beelden van speciaal hardhout. Vaklieden zijn het! Giraffes van wel twee meter hoog, nijlpaarden, olifanten, buffels, stoelen, tafels, kralen en vele andere snuisterijen prijken op de bamboetafels. Er wordt nauwelijks iets verkocht. De voorraad wordt met de dag groter.
Verderop langs de weg doen vrouwen en kinderen de was bij het enige waterpunt van het dorp. Een plek waar de vrouwen tot rust komen en met anderen hun verhaal kunnen delen. Thuis is de man de baas en hebben de vrouwen niets te vertellen.
De acht centimeter dikke hoofdleiding, die normaal drie pompen in het dorp voorziet van water, is op deze plaats doorgesneden. Niemand weet waarom. Feit is dat de drie pompen nu droog staan en de vrouwen en kinderen in het dorp honderden en soms kilometers moeten lopen om water te krijgen voor te drinken en te wassen. Mannen die ik aanspreek over deze situatie halen hun schouders op. “Ja, water is erg belangrijk”, zeggen ze in koor. Maar ze doen niets. Werken is voor vrouwen en kinderen! Al eeuwen lang. De mannen trekken zich terug onder een afdak en drinken zelfgebrouwen bier. Jullie moeten stoppen met drinken en de waterpompen maken, probeer ik nog een keer. Ze lachen, drinken en bevestigen dat de pomp gemaakt moet worden.
Kinderen van acht jaar sjouwen met gele jerrycans met vijftien liter water op hun hoofd. Vaak dragen ze een jonger broertje of zusje mee op de rug in een doek. Voor een hut staat een vrouw die haar armen aanbiedt om een hand te geven. Ze straalt door de aandacht die ze krijgt. Haar handen zitten onder de cement. Ze is een vloer aan het aansmeren met cement. Trots laat ze haar vakmanschap zien. Haar man staat in een keurige pantalon in de opening van de hut. Hij kijkt toe en doet alsog zijn neus bloedt!
De hutten zijn amper vijf bij drie meter en bieden onderdak aan hele families: opa, oma, pa en ma en kinderen. Grote gezinnen van zes en meer kinderen is normaal. Er zijn veel wezen die door andere families worden opgevangen. Zestien procent van de volwassenen in deze regio is besmet met HIV-Aids. Ook veel baby’s zijn drager van het virus.
De zes kinderen van de stucadorende vrouw spelen voor de hut met zelfgemaakt speelgoed. Jongens hebben van draad een vrachtwagen gemaakt. De truck wordt voortbewogen via een stok. Anderen kinderen spelen met velgen van een fiets en autobanden. De jongste van twee jaar, gekleed (nou ja!) in een soort tule jurkje dat tot op de draad is versleten, heeft een opgedroogde snotneus. Ze is verkouden. Haar haren zijn prachtig gevlochten en aan de vlechtjes zijn kleurrijke kraaltjes bevestigd. Ze zwaait en verbaast zich over onze witte huidskleur. Haar broertjes roepen in koor ‘Muzungo, Muzungo’ dat blanke betekent. Een buurjongen, die net op eigen benen kan staan, rent naakt rond. Een meisje van amper tien met haar broertje in een doek op de schouder vraagt om water!
Verderop, in de schaduw van een hut die dienst doet als bar, zit een groepje jongeren. De hangjongeren van Kalundu View! Ze drinken local bier. Een is al dronken. Ze hebben geen vooruitzicht. Toen zij klein waren was er nog geen school, en nu is er geen werk. Binnenkort start op een steenworp in Kafue een grote staalfabriek. Een initiatief van Indiërs. De fabriek wordt nu gebouwd door een Chinees concern dat speciaal (goedkope!) gevangen uit hun land heeft overgevlogen naar Zambia om de bouw te realiseren. De locale mensen vissen weer achter het net. Of er voor de hangjongeren van Kalundu View straks werk is in deze milieuvervuilende staalfabriek weet geen mens. Een omstreden fabriek: Lusaka weigerde de bouw vanwege de negatieve milieueffecten, Kafue wilde wel, vanwege de grote werkloosheid in die regio!

Op de locale markt, vijf simpele kraampjes van hout, riet, bladeren en plastic, proberen vrouwen tomaten, mais, groenten en bananen te verkopen. Vriendelijke vrouwen. Langs de weg en winkeltje van amper een bij een meter. De winkelvrouw verkoopt vandaag zeep, zout, maismeel en wat snoep. Ze heeft één lauw flesje Fanta in de aanbieding.

Tegenover het winkeltje runt Thomas onder en afdakje een soort smidse. Zijn rastahaar opgeborgen in een groen,geel, rood gebreide muts. De jonge ambitieuze vice-voorzitter van het schoolbestuur maakt onder andere stalen kozijnen. Op dit moment last hij een defecte drager van een fiets. Naast hem heeft zijn vriend Oliver een kapperszaak onder een afdak van wat plastic. Barber Shop, meldt het uithangbord. Op de stoel zit een jongen die zijn kroeshaar laat verwijderen. “We hebben werk, maar veel verdienen we niet. Net genoeg om het eten voor de kinderen te betalen, zegt Thomas. Hij is nog maar kort geleden in het schoolbestuur gekomen. Waarom? “Onderwijs is van groot belang voor de toekomst van onze kinderen”, zegt hij.

Dan stopt een oudere man met zijn fiets. Hij spreekt ons aan. Wat we doen in Kalundu View? We helpen de locale bevolking bij de bouw van een school. “Dat is heel erg belangrijk”, herhaalt hij enkele keren. Uit beleefdheid zet hij zijn versleten petje even af en op om zijn dankbaarheid te uiten. “Kinderen moeten onderwijs krijgen. Dat is de sleutel. Onze jeugd moet het straks doen in het dorp, zegt hij. Hij stapt op de fiets, dankt en groet.
De Kalundu View Community School, die in 2002 door de gemeenschap zelf is gestart ligt rechts van de doorgaande weg door het dorp. In de schaduw van enkele bomen staan schoolbanken waarop het bestuur en enkele vertegenwoordigers van de gemeenschap hebben plaatsgenomen. De kinderen zingen een welkomstlied, dansen en geven een voorstelling drama over goed en kwaad. Toespraken volgen waarin SOS Meerlo-Wanssum vriendelijk wordt bedankt voor de solidariteit. In korte tijd passeren in woord en gebaar de problemen van het dorp: nauwelijks voorzieningen, geen sportmogelijkheden en geen medische post. En ze hopen dat de president van Zambia een bezoek komt brengen aan het dorp! Want dan worden de wegen en alle andere voorzieningen zoals de waterleiding opgeknapt, speciaal voor zijn bezoek. Waarschijnlijk blijft het bezoek van de president een wens.
Het enige wat het dorp sinds 2002 heeft is een eigen dorpsschooltje van drie klassen.
Links van de vergaderboom staat het ‘hoofdgebouw’, een wit gebouwtje met daarop de naam in zwarte blokletters: Kalundu View Community School. Binnen één donker leslokaal en een ruimte voor lesmateriaal. Voor het schooltje onder een gammel afdakje bereidt een oud vrouwtje eten. Kippen pikken uit de pan mee.
Verderop staan twee hutten van klei en golfplaten. Twee leslokalen! In totaal volgen 229 kinderen hier heel primitief onderwijs. De leerkrachten zijn vrijwilligers uit het dorp. Mannen en vrouwen die zich verantwoordelijk voelen om iets te doen voor de kinderen. Maar het is en blijft behelpen. Voorzitter Margaret Kachepa van het schoolbestuur is altijd in de buurt als er lessen worden gegeven. Een krachtige vrouw die samen met haar bestuur via de Hetty Denen Stichting uit Sambeek bij SOS Meerlo-Wanssum aanklopte.
Kalundu View is in mei 2007 gestart met met de bouw van een drieklassige school tegen de heuvel. De funderingen liggen er al. De toiletten zijn gebouwd. De bouw ligt nu stil, vertelt Margaret Kachepa. Er is in Zambia een groot gebrek aan cement en stenen. Bijna alles wat er is gaat naar Zuid-Afrika, voor de bouw van stadions voor het WK voetbal in 2010! Gelukkig, zo vertelt ze, is gisteren een vrachtwagen cement gearriveerd. Binnenkort verwachten we de stenen. “We zijn enorm gelukkig met de steun die we van SOS Meerlo-Wanssum krijgen”, vertelt Margaret Kachepa. “Zonder de steun uit Nederland zouden onze kinderen verstoken blijven van echt goed onderwijs. Samen werken we hand in hand.Ik heb veel waardering voor onze vrijwillige leerkrachten. Ze doen wat ze kunnen”. Volgens Kachepa moet de nieuwe school het hart vormen van de gemeenschap en vandaar uit moet het dorp verder worden ontwikkelt. De werkloze mannen in het dorp kunnen een voorbeeld nemen aan vrouwen als Kachepa en al die anderen goed gemotiveerde mensen in het bestuur en de vrijwillige leerkrachten.

De secretaries van het Ministerie van Educatie in het district Kafue, mr. Silungwe, heeft al toegezegd dat de nieuwe school van Kalundu View een officiele status krijgt. Dat betekent dat het ministerie vanaf dat moment verantwoordelijk is, gediplomeerde onderwijskrachten in dienst neemt, lesmateriaal aanschaft en zorgt voor de exploitatie van de school. De vrijwilligers van de communityschool krijgen de kans om zich via een tweejarige cursus te bekwamen en een diploma te halen. “Iedereen gaat er op vooruit”, zegt Thomas, de vice-voorzitter van de Kalundu View Communuty School.

Kalundu View hoopt dat het karkas van de nieuwe school in januari, bij de start van het nieuwe schooljaar, er staat. De afwerking volgt de maanden daarna terwijl de kinderen van het dorpje vanaf dat moment les krijgen in hun nieuw onderkomen. Ondertussen werkt het schoolbestuur en het ministerie van Educatie het plan uit voor de bouw van drie lerarenwoningen. “Gediplomeerde leerkrachten van de stad zijn moeilijk naar het platteland te krijgen. Maar in de praktijk blijkt dat als er huisvesting is ze graag komen, vertelt mr. Silungwe. Schoolbestuur en het ministerie van Educatie hopen dat dit nieuwe project mede door de acties van SOS Meerlo-Wansum, Wilde Ganzen en NCDO gerealiseerd kan worden.

Het waterprobleem blijft de gemoederen in het dorp bezig houden. We stellen de kwestie meerdere malen aan de orde bij de twee councils (gemeenteraadsleden) die beloven in actie te komen. Het wonder geschied! Mr. Guffar Hussein (een ondernemer en tevens raadslid) meldt zich bij Mrs. Sonia Doras en ons. Hij belooft te helpen. Maandagmiddag (24 sept) tijdens de laatste meeting van de Community School Kalundu View en de SOS-delegatie is Hussein van de partij. De school krijgt een eigen waterput die ook gebruikt kan worden door de bewoners. Binnenkort wordt de pomp geinstalleerd en hoeven de bouwers van de school geen vijfhonderd meter te overbruggen met jerrycans.Verder laat Hussein weten dat de defecte pompen in het dorp op korte termijn hersteld. En vanochtend verschijnt een vrachtwagen met stenen. Bovendien laten Chris Cuppen en Désirée Driessenaar van SOS vanuit Meerlo-Wanssum per sms weten dat Wilde Ganzen en NCDO voorschotten overmaken naar Zambia. Kalundu View is in feeststemming, er kan weer volop worden gebouwd.....